De ziekte COVID-19

Wat is COVID-19?

COVID-19 is de ziekte die wordt veroorzaakt door het coronavirus SARS-CoV-2. De ziekte kan luchtwegklachten en koorts veroorzaken en in ernstige gevallen ademhalingsproblemen. Het virus wordt verspreid door druppeltjes. Bijvoorbeeld door hoesten, niezen of zingen of praten. Dan komen er druppeltjes vrij en komt het virus in de lucht. Als andere mensen die druppeltjes inademen, of bijvoorbeeld via de handen in de mond, neus of ogen krijgen, kunnen zij besmet raken met het virus.

Wat zijn de symptomen van COVID-19?

De meest voorkomende klachten bij COVID-19:

See more: Covid 19 ziekteverloop

• Verkoudheidsklachten (zoals neusverkoudheid, loopneus, niezen, keelpijn)
• Hoesten
• Benauwdheid
• Verhoging of koorts
• Plotseling verlies van reuk en/of smaak (zonder neusverstopping)

Minder voorkomende klachten:

• Vermoeidheid
• Algehele pijnklachten
• Hoofdpijn
• Oogpijn
• Spierpijn
• Duizeligheid
• Prikkelbaarheid/verwardheid
• Buikpijn
• Afvallen/verlies van eetlust
• Diarree
• Overgeven / misselijkheid
• Oogontsteking
• Verschillende huidafwijkingen
• Zich niet lekker voelen

Incubatietijd

De periode tussen het moment dat je besmet raakt en dat je klachten krijgt heet incubatietijd. De incubatietijd van SARS severe acute respiratory syndrome-CoV coronavirus-2 ligt tussen de 2 en 14 dagen. Als je besmet raakt duurt het meestal 5 tot 6 dagen voordat je klachten krijgt. Uit het bron- en contactonderzoek blijkt dat 99% van de contacten die klachten krijgen, dit binnen 10 dagen na het laatste contact krijgen.

Als je klachten hebt die passen bij COVID-19

Heb je milde klachten, zoals neusverkoudheid, loopneus, niezen, keelpijn, lichte hoest of verhoging tot 38 graden Celsius? En/of heb je plotseling verlies van reuk of smaak? Doe dan meteen een zelftest of maak een testafspraak bij de GGD Gemeentelijke Gezondheidsdienst. Is de uitslag van de zelftest positief, maak dan een afspraak bij de GGD om de testuitslag te laten controleren. Blijf thuis tot de uitslag bekend is. Doe geen boodschappen en ontvang geen bezoek. Laat anderen boodschappen doen of laat ze bezorgen, zorg dat een ander de hond uitlaat.

Als de uitslag van de zelftest of de test bij de GGD negatief is, dan had je op het moment dat je getest werd geen infectie met het coronavirus SARS-CoV-2. Je hoeft niet meer thuis te blijven en mag weer doen wat je normaal ook zou doen (bijv. werken of naar school).

Is de testuitslag van de GGD positief dan heb je corona en ga je in isolatie op een eigen kamer. En je hebt geen contact met je huisgenoten. Voor jouw huisgenoten en nauwe contacten zijn er quarantaineregels. Hierover lees je meer op de pagina over quarantaine en isolatie.

Ben je kwetsbaar door ouderdom of ziekte of heb je kwetsbare familieleden, maak dan bij klachten die passen bij corona meteen een testafspraak bij de GGD. Blijf thuis tot de testuitslag bekend is.

Wanneer moet ik de huisarts bellen? Je belt de huisarts of de huisartsenpost als je zieker wordt, of je medische hulp nodig hebt, bijvoorbeeld als je hoge koorts krijgt of moeilijk ademt.

Herstel na ziekte

View more: COVID-19 Testing and Care Information

Het kan per persoon verschillen hoe lang het duurt voordat je hersteld bent. Sommige mensen ervaren alleen verkoudheidsklachten en herstellen binnen enkele dagen, maar er zijn ook gevallen bekend van mensen die langdurig (vele weken) klachten blijven houden. Mensen die in het ziekenhuis zijn opgenomen, hebben over het algemeen meer tijd nodig om te herstellen. Dit is onder andere afhankelijk van of zij verder gezond zijn.

Long (langdurige) COVID

Een deel van de mensen houdt na een besmetting met SARS-CoV-2 langdurig klachten. Dat heet ‘Long COVID’ of ‘PASC’ (Post-Acute Sequelae of SARS-CoV-2 Infection). Deze klachten kunnen tot enkele weken en soms zelfs meerdere maanden na een infectie met het coronavirus SARS-CoV-2 aanhouden. Lees meer over Long COVID.

Wie zijn extra kwetsbaar?

Iedereen kan ernstig ziek worden van het virus, maar sommige mensen hebben meer kans om ernstig ziek te worden van COVID-19. Lees meer hierover bij risicogroepen.

Kinderen hebben minder klachten

Kinderen die positief getest zijn op het coronavirus, SARS-CoV-2 hebben minder vaak klachten dan volwassenen, blijkt uit onderzoek. Lees meer over kinderen en SARS-CoV-2.

Meerdere keren ziek

Sommige mensen worden meer dan één keer besmet met het coronavirus SARS-CoV-2. Mensen die opnieuw besmet raken, lijken over het algemeen minder ernstig ziek te worden. De meeste mensen met een goede gezondheid bouwen afweer op tegen het virus na de besmetting. We weten nog niet precies hoe lang iemand precies beschermd is en of de opgebouwde afweer ook bescherming biedt tegen de verschillende varianten van het virus. Ook weten we niet in hoeverre mensen besmettelijk zijn als ze opnieuw een infectie krijgen.

Krijg je toch klachten die kunnen passen bij corona, dan is het advies: blijf thuis bij klachten en doe een zelftest of laat je testen bij de GGD. Is de testuitslag positief laat deze dan controleren bij de GGD.

Behandeling van COVID-19

Als je ziek thuis bent, kun je paracetamol nemen als je last hebt van pijn of koorts. Andere pijnstillers (NSAID’s: ibuprofen, diclofenac of naproxen) hebben meer bijwerkingen. Daarom is paracetamol veiliger. Paracetamol werkt ook beter tegen koorts dan ibuprofen.

Er is een aantal behandelingsmogelijkheden voor opgenomen patiënten met COVID-19. Deze worden vermeld in de richtlijn van de Stichting Werkgroep Antibioticabeleid voor Nederlandse behandelaars in het ziekenhuis. Verder heeft het Nederlands Huisartsen Genootschap een COVID-19 richtlijn voor patiënten die zich bij de huisarts melden. Op dit moment zijn dit de behandelingsmogelijkheden:

• Dexamethason en andere corticosteroïden. Dit zijn al lang gebruikte middelen die de afweer onderdrukken. Het is aangetoond dat deze middelen de kans op overlijden verminderen bij opgenomen patiënten met COVID-19 die extra zuurstof nodig hebben. Deze middelen worden afgeraden voor mensen met milde klachten, die niet naar het ziekenhuis hoeven.
• Bij opgenomen patiënten met ernstige ziekte wordt tocilizumab of sarilumab geadviseerd. Dat zijn al langer bekende middelen die de ontstekingsreactie van het lichaam onderdrukken en gebruikt worden o.a. bij reuma. Het werkingsmechanisme van beide middelen is gelijk en beiden moeten via een infuus worden toegediend.
• Bij patiënten die zelf nog geen antistoffen hebben tegen het SARS-CoV-2-virus, kunnen via een infuus in het ziekenhuis fabrieksmatig geproduceerde antistoffen worden toegediend. Dit worden monoklonale antistoffen genoemd.
  • Toediening van deze monoklonale antistoffen kan het risico op ziekenhuisopname verminderen, als zij in de vroege fase van ziekte (de eerste dagen na start van symptomen) worden toegediend aan personen met een SARS-CoV2 infectie die nog geen eigen antistoffen hebben òf te weinig antistoffen kunnen maken, omdat zij immuungecompromitteerd zijn.
  • Ook bij mensen die opgenomen moeten worden vanwege COVID-19 en op het moment van opname (nog) geen eigen antistoffen hebben gemaakt door vaccinatie of ziekte, is er met deze monoklonale antistoffen een minder ernstig beloop van ziekte in het ziekenhuis mogelijk.

Helaas werken sommige monoklonale antistoffen niet tegen alle virusvarianten, zoals de omikronvariant. De beschikbaarheid van deze middelen in Nederland is nog maar beperkt en er is dus niet altijd de mogelijkheid een geschikt middel toe te dienen.

In 2022 komen antivirale tabletten beschikbaar als de registratie ervan in Europa rond is: nirmatrelvir (Paxlovid) en molnupiravir (Lagevrio). Dit zijn tabletten die gedurende 5 dagen tweemaal daags moeten worden ingenomen binnen 5 dagen na start van de klachten van COVID-19. Bij onderzoek bij ongevaccineerde patiënten die vanwege leeftijd of een onderliggende aandoening een hoger risico hebben op ziekenhuisopname, bleek dat minder mensen in het ziekenhuis opgenomen hoeven worden. De middelen verschillen onderling in hun effectiviteit, in risico op bijwerkingen en in de (on)mogelijkheid ze te combineren met andere medicijnen die patiënten moeten innemen vanwege andere ziekten. Over de beschikbaarheid is nu nog niets bekend. Er is nu nog geen richtlijn die bepaalt bij welke patiënt er voorkeur is voor welk middel.

Besmetting en preventie

View more: U.S. Embassy in Malaysia

Je kunt al besmettelijk zijn vlak voordat je klachten hebt. Bijvoorbeeld als je schreeuwt en er kleine druppeltjes met virus uit neus en mond in de lucht komen. Dit kan ook door praten, niezen en hoesten gebeuren. Andere mensen kunnen besmet raken als zij die druppeltjes inademen, of bijvoorbeeld via de handen in de mond, neus of ogen krijgen.

Als je afstand van anderen houdt (minimaal 1,5 meter) en regelmatig goed je handen wast, is de kans dat je besmet raakt door de druppeltjes erg klein. De kans dat je zelf anderen besmet is erg klein als je afstand houdt van anderen, niest en hoest in je elleboog, papieren zakdoekjes gebruikt en thuis blijft als je klachten hebt en en doe een zelftest of laat je testen bij de GGD.

Inmiddels zijn er meerdere varianten van het virus. Deze varianten zijn soms besmettelijker dan ‘oudere’ varianten. (Lees meer over de verschillende varianten).

Maatregelen om verspreiding te voorkomen

Bekijk de basisregels om verspreiding te voorkomen op daypg.com Meer weten over de verspreiding? Bekijk dan de speciale pagina over de verspreiding van het virus.

Vaccinaties

Een vaccinatie voorkomt dat je ernstig ziek wordt van een besmetting met SARS-CoV-2. Als je gevaccineerd bent kun je wel besmet raken. Maar de kans dat jij zelf besmettelijk wordt is de helft kleiner dan wanneer je niet gevaccineerd bent.

Voor meer informatie over het vaccinatieprogramma kun je terecht op de vaccinatiepagina. Hoeveel prikken er zijn gezet kun je zien op het coronadashboard.

Griepprik beschermt niet tegen COVID-19

Er is geen bewijs dat mensen die de griepprik hebben gehad, vatbaarder zijn voor het coronavirus SARS-CoV-2. Je weerstand vermindert niet na een griepprik. Ook is er geen bewijs dat de griepprik zelf een grotere kans op COVID-19 geeft. Daarnaast heeft een griepprik geen invloed op hoe erg de klachten zijn, als je ziek wordt.

Griep en COVID-19

Wat zijn de belangrijkste overeenkomsten en verschillen tussen griep en COVID-19?Download de infographic

Groepsimmuniteit en de Nederlandse aanpak tegen COVID-19

Het Nederlandse beleid met betrekking tot COVID-19 is gericht op het in stand houden van het Nederlandse zorgsysteem en de bescherming van kwetsbare groepen. De meeste mensen die COVID-19 hebben gekregen, herstellen daarvan. Dat betekent dat er in Nederland immuniteit tegen de ziekte wordt opgebouwd. Dat is geen doel op zich, maar een gevolg van het feit dat het virus in Nederland voorkomt. Ook blijkt dat hoe heftiger de infectie is verlopen, hoe hoger het aantal antistoffen in het bloed. Mensen die slechts milde klachten hebben, ontwikkelen minder antistoffen. Ook door vaccinatie bouwen steeds meer mensen immuniteit op. Hoeveel mensen antistoffen hebben tegen SARS-CoV-2 wordt onder andere onderzocht met de PIENTER Corona studie.

Hoe vaak komt COVID-19 voor?

Op de pagina Weekcijfers vind je het overzicht van de belangrijkste cijfers, onder anderen het aantal gemelde positief geteste mensen en het aantal patiënten dat in het ziekenhuis met COVID-19 is opgenomen.

• Hoeveel mensen er genezen zijn van COVID-19 is niet bekend. Er is geen meldingsplicht om door te geven dat mensen zijn genezen van de ziekte. Iemand die 24 uur geen klachten meer heeft wordt als genezen beschouwd.
• Hoeveel mensen er inmiddels zijn ontslagen van de IC intensive care en uit het ziekenhuis is te vinden op de site van de stichting Nationale Intensive Care Evaluatie (NICE). Hier staan overzichten over alle Nederlandse IC-patiënten met een COVID-19-infectie in een Nederlandse of Duitse Intensive Care. Bekijk de overzichten van patiënten van de Intensive Care en van de verpleegafdelingen van ziekenhuizen.